Zerbait frogatzeko proba

Batzuetan halakoak gertatzen dira. Gaztelaniak bi modutan ezberdintzen ditu arrainak: batetik arrantzatu gabeko arrainak ditugu ('peces') eta bertzetik, arrantzaturikoak ('pescados'). Berez, arrain polit bat segundo batean pasatzen ahal da 'pez' izatetik 'pescado' izatera, uretatik arrantzalearen saskira, kanabera tarteko. Eta hiztunak lasai asko ezberdinduko ditu bi kontzeptuak, nahiz eta bi hitzak oso antzekoak izan eta jatorri etimologiko ia bera izan. Eta, jakina, ez da gaztelaniaren kontra gaizki esaka hasiko.

Euskaldunoi, ordea, zenbait kontzeptu barneratzea kostatzen zaigu. Adibidez, 'froga' eta 'proba' hitzak oso antzekoak dira, jatorri etimologiko bera dute, baina, ene bada, a zer nolako saltsa sortzen duten!

FROGA hitzak esanahi bakarra du: zerbait egia dela finkatzeko edo egiaztatzeko balio duen gauza.

PROBA hitzak, baina, hainbat esanahi ditu:
- Etsamina da, azterketa: atariko proba, ahozko proba...
- Dema da, norgehiagoka: idi-proba, kirol proba...
- Esperimentua da: laborategi proba., DNA proba...
- Behin-behineko ekintza bat da, akatsak-eta zuzentzeko: inprimategi proba, soinu proba...

Eta proba horiek guztiek, behin eginda, zer edo zer frogatuko dute: atariko probak frogatuko du ea hurrengo azterketa egiteko gai garen; giza probak frogatuko du zein den indartsuena; laborategiko probak frogatuko du aldez aurretik egin dugun hipotesia egia ote den; soinu probak frogatuko du kontzertua hasteko moduan garen ala ez...

Alegia, proba, arrantzatu eta gero, froga bilakatuko da.