Pentsatzen dut hizkuntza guztiak bitxikeriaz josita daudela eta horretan gurea ez dela salbuespena. Agian, euskara hizkuntza gutxitu eta gutxiagotua izateak, eta hartara gutxiagotasun konplexuak jota egoteak, bitxikeria kopuru hori ugaritzen du. Ez dakit.
Baina kontua da maiz gertatzen zaigula gaztelaniatik euskarara hitzak pasatzen ditugula, baina nolabait hitz horiek gaztelaniazkoak ez direla gehiegi nabarmendu gabe, eta hortxe ibiltzen garela hitz horiei halako mozorroa paratzen.
Ziur naiz buruan baduzuela halako hitz mozorroturen bat. Nik zer dakit, "*konpromezu", adibidez. Bide luzea egin duen hitz honi norbaitek "-mezu" bukaera jarri zion eta arrakasta txiki bat lortu zuen hitzari hitz elkarketen itxura emanez. Baina "*konpromezu" sortzeko ez ditugu bi hitz elkartu, noski. Hala balitz, argi genuke zer den "mezu" euskaraz. Baina "konpro"?
Antzeko zerbait gertatzen zaio "monasterio" hitzarekin lehian dagoen (eta oraindik Iruñeko karrika izenetan ikus dezakegun) "*monastegi" hitzari. Nonbait, asmatu zutenei iruditu zitzaien "monasterio" horrek euskara itsusten zuela eta "-tegi" atzizkia jarri zioten. Baina "-tegi" etxea bada, zer arraio da "monas"?
Eta bukatzeko, Frankesteinen itxura hartzen diodan bertze bat: "*esposaketa", erakusketa errateko. Antza, sortu zuenari ez zitzaion euskaldunegia irudituko "esposizio" hitza, eta ekintzen ondorioak adierazteko erabiltzen den "-keta" euskal atzizkia baliatu zuen. Ados. Baina "-keta" kenduz gero, denok badakigu gelditzen den "esposatu" aditz horrek ez duela zerikusirik "erakutsi"-rekin, ezta?
Gurean ez ditugunean, ongi dago bertze hizkuntzetatik hitzak maileguan hartzea. Baina, halakoetan, anitzez naturalagoa gelditzen da hitza euskaldunen ahoskatzeko modura moldatzea, gezurrezko mozorroa jartzea baino.
iruzkinik ez:
Argitaratu iruzkina